คัมภีร์อรรถกถา: คู่มือไขความพระไตรปิฎก
คัมภีร์ อรรถกถา (อ่านว่า อัด-ถะ-กะ-ถา) คือคัมภีร์ที่รวบรวมคำอธิบายเนื้อความในพระไตรปิฎกให้มีความชัดเจนและเข้าใจง่ายขึ้น เปรียบเสมือน "คู่มือ" หรือ "อรรถาธิบาย" ประกอบการศึกษาพระไตรปิฎก โดยไม่ได้นับเป็นส่วนหนึ่งของพระไตรปิฎกโดยตรง แต่มีความสำคัญอย่างยิ่งในการสืบทอดและตีความพระพุทธศาสนา [1]
คัมภีร์เหล่านี้เกิดขึ้นเพราะเมื่อกาลเวลาผ่านไป ภาษาบาลีในพระไตรปิฎกมีความลึกซึ้งและห่างไกลจากภาษาที่คนทั่วไปใช้ อีกทั้งบางพระสูตรที่พระพุทธเจ้าตรัสไว้โดยย่อ จำเป็นต้องมีคำอธิบายเพื่อให้เข้าใจบริบท บุคคล สถานที่ เหตุการณ์ และหลักธรรม พระมหาเถระในยุคหลังจึงได้รจนาอรรถกถาขึ้นเพื่อขยายความในประเด็นเหล่านี้
ประเภทของคัมภีร์อรรถกถา
- อรรถกถาพระวินัยปิฎก: อธิบายขยายความพระวินัยหรือสิกขาบทต่างๆ ของพระภิกษุและภิกษุณี
- อรรถกถาพระสุตตันตปิฎก: อธิบายขยายความพระสูตรต่างๆ มีเรื่องราวเบื้องหลังของบุคคลในพระสูตร (นิทาน) อธิบายธรรมะเปรียบเทียบ และรายละเอียดเหตุการณ์
- อรรถกถาพระอภิธรรมปิฎก: อธิบายเนื้อหาในพระอภิธรรมซึ่งเป็นหลักปรมัตถธรรมที่ลึกซึ้งและเข้าใจได้ยาก