ประโยชน์ที่จะได้รับจากการศึกษาพระอภิธรรม
ประโยชน์ที่จะได้รับจากการศึกษาพระอภิธรรม ซึ่งเป็นธรรมะขั้นสูงที่ว่าด้วย ปรมัตถธรรม คือ จิต เจตสิก รูป นิพพาน อันเป็นธรรมะที่ละเอียดลึกซึ้งนั้น มีอยู่มากมายหลายประการ แต่ที่สำคัญมีโดยสังเขปดังนี้:๑. เข้าถึงแก่นของพระพุทธศาสนา
การศึกษาพระอภิธรรมจะทำให้เข้าถึงแก่นของพระพุทธศาสนา เพราะพระอภิธรรมเกิดจาก พระสัพพัญญุตญาณ (พระปรีชาญาณอันรู้รอบทั้งหมดของพระพุทธเจ้า) ของพระพุทธองค์ การเข้าถึงพระอภิธรรมจึงเท่ากับเข้าถึงพระปัญญาคุณของพระพุทธองค์อย่างแท้จริง
๒. เข้าใจธรรมชาติของกายและใจอย่างลึกซึ้ง
การศึกษาพระอภิธรรม ก็คือการศึกษาธรรมชาติการทำงานของกายและใจ คือ รูปธรรม (กาย) และ นามธรรม (ใจ) ที่ประกอบกันเป็นชีวิต ซึ่งเป็นธรรมชาติที่มีอยู่ในตัวเราและสัตว์ทั้งหลาย เพื่อให้เกิดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่อง จิต, เจตสิก, อำนาจจิต, วีถีจิต, เรื่อง กรรม และการส่งผลของกรรม (วิบาก), เรื่องการเวียนว่ายตายเกิด (สังสารวัฏ), เรื่องสัตว์ในภพภูมิต่างๆ และเรื่องกลไกการทำงานของ กิเลส การศึกษานี้จะทำให้รู้ว่าชีวิตของเราในชาติปัจจุบันนี้มาจากไหนและมาได้อย่างไร เมื่อได้คำตอบชัดเจนดีแล้วก็จะรู้ว่าตายแล้วไปไหนและไปได้อย่างไร ทำให้หมดความสงสัยว่าตายแล้วเกิดอีกหรือไม่ นรก สวรรค์ มีจริงไหม
๓. เห็นสภาวธรรมตามความเป็นจริง
ผู้ศึกษาพระอภิธรรมจะเข้าใจเรื่องของ ปรมัตถธรรม หรือ สภาวธรรม ในพระอภิธรรมจะแยกสภาวะออกให้เห็นว่าทุกสิ่งไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่สัตว์ไม่ใช่บุคคลอะไรทั้งนั้น คงมีแต่สภาวธรรม คือ จิต เจตสิก รูป ที่วนเวียนอยู่ในความเกิด แก่ เจ็บ ตาย โดยอาศัยเหตุ อาศัยปัจจัยอุดหนุนซึ่งกันและกัน เกิดขึ้นแล้วก็ดับไป มีสภาพเกิดดับอยู่เช่นนี้ตลอดเวลา สภาวธรรมหรือธรรมชาติเหล่านี้มิใช่เกิดขึ้นจากพระผู้เป็นเจ้าหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ใดๆ แต่เป็นผลอันเกิดมาจากเหตุ คือ กิเลสตัณหา นั่นเองที่เป็นผู้สร้าง
๔. เข้าใจเป้าหมายสูงสุดคือพระนิพพาน
การศึกษาพระอภิธรรมจะทำให้เข้าใจสภาวธรรมอีกประการหนึ่ง อันเป็นจุดมุ่งหมายสูงสุดในพระพุทธศาสนา นั่นก็คือ นิพพาน ซึ่งหมายถึงความหลุดพ้นจากกิเลสตัณหา เมื่อสิ้นชีวิตลงก็จะไม่มีการสืบต่อภพชาติ หยุดการเวียนว่ายตายเกิด พ้นจากทุกข์ทั้งปวงโดยสิ้นเชิง นิพพานเป็นธรรมชาติที่พ้นจาก ขันธ์ ๕ มิใช่เป็นแดนสุขาวดีที่เป็นอมตะตามที่คนส่วนใหญ่เข้าใจ
๕. เข้าใจคำสอนที่มีคุณค่าสูงสุด
การศึกษาพระอภิธรรมจะทำให้เข้าใจว่าแค่การให้ทาน รักษาศีล และการเจริญสมาธิก็ยังมิใช่คำสอนที่มีค่าสูงสุด เพราะยังเป็น วัฏฏกุศล (กุศลที่ยังวนเวียนอยู่ในวัฏสงสาร) คำสอนที่มีค่าสูงสุดในพระพุทธศาสนา คือ การปฏิบัติ วิปัสสนากรรมฐาน ตามแนว มหาสติปัฏฐาน ๔ เพื่อให้เห็นว่าทั้ง นามธรรม และ รูปธรรม มีสภาพที่ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา เมื่อมีปัญญาเห็นแจ้งในสภาวธรรมตามความเป็นจริงเช่นนี้แล้วก็จะนำไปสู่การประหารกิเลสและเข้าถึงพระนิพพานได้ในที่สุด
๖. เป็นพื้นฐานการเจริญวิปัสสนาที่ถูกต้อง
การศึกษาพระอภิธรรม จะทำให้เข้าใจเรื่องอารมณ์ของวิปัสสนาซึ่งต้องมีนามธรรม (จิต+เจตสิก) และรูปธรรม (รูป) เป็นอารมณ์ เมื่อกำหนดอารมณ์ในการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานได้ถูกต้อง การปฏิบัติก็ย่อมได้ผลตามที่ต้องการ
๗. เป็นการสั่งสมปัญญาบารมี
การศึกษาพระอภิธรรม เป็นการสั่งสม ปัญญาบารมี ที่ประเสริฐที่สุด ไม่มีวิทยาการใดๆ ในโลกที่ศึกษาแล้วจะทำให้เกิดปัญญารู้แจ้งโลกได้เท่ากับการศึกษาพระอภิธรรม
๘. เป็นการสืบทอดพระพุทธศาสนา
การศึกษาพระอภิธรรมเป็นการช่วยกันรักษาหลักธรรมคำสอนของพระพุทธองค์ไว้ให้อนุชนรุ่นหลังและเป็นการช่วยสืบต่อพระพุทธศาสนาให้มั่นคงถาวรตลอดไป