สลับเป็น ภาษาไทย - อังกฤษ
Q
quadruped สัตว์จตุบท
quality คุณ, ลักษณะ, องค์
quarrel กลหะ, วิวาท
quarter ทิศ (ทิสา)
quest เอสนา, คเวสนา, ปริเยสนา
question ปัญหา
quiet สมถะ
R
radiation เตโชธาตุ; การแผ่ (เมตตา บญกุศล ฯลฯ)
rag-robe บังสุกุลจีวร
rains-residence; rains-retreat จําพรรษา, วัสสา วาสะ
rapture ปิติ
reaching ปัตติ (การบรรลุ)
reality ตถตา, ยถาภูตธรรม
realization สัจฉิกิริยา, สัจฉิกรณะ, อธิคม (การทํา ให้แจ้ง, การบรรลุ)
reappearance อุปบัติ
reason การณะ, โยนิ, วิมังสา
rebirth ปุนภพ, ชาติใหม่, การเกิดใหม่
recipient ปฏิคาหก, ลาภี
recitation การสาธยาย, การสวด v to recite recluse สมณะ
recollection อนุสติ
reconciliation ปฏิสาราณียกรรม
reconnection ปฏิสนธิ
rectitude อุชุกตา
refectory ภัตตัคคะ (โรงฉัน, หอฉัน)
refraining สังยมะ, สัญญมะ, เวรมณี
refuge สรณะ
Refuge, the Threefold ไตรสรณะ
refuse-rag-robe บังสุกุลจีวร
registration ตทารมณ์, ตทาลัมพนะ
rehearsal สังคีติ, สังคายนา
reincarnation อวตาร (ตามคติพราหมณ์, ฮินดู)
relative; relation ญาติ
relaxation ปัสสัทธิ
release วิโมกข์, วิมุตติ
relics (of the Buddha) พระธาตุ, พระสารีริกธาตุ
relief ภาพสลักนูน, รูปนูน
relinking ปฏิสนธิ
remembrance of previous births ปุพเพนิวาสา นุสสติญาณ
remorse วิปฏิสาร, กุกกุจจะ
renouncing ปริจจาคะ
renown กิตติ, กิตติศัพท์
renunciation เนกขัมมะ
reprover โจทก์
reproving โจทนา
repugnance ปฏิฆะ
repulsion ปฏิฆะ
repulsive (adj) ปฏิกูล
requisite บริขาร, ปัจจัย
resentment ปฏิฆะ
resistance ปฏิฆะ
resolution อธิโมกข์, อธิมุติ; (วินัย) กรรมวาจา
resolve อธิษฐาน, อธิมุติ
resort โคจร
respect คารวะ
respectable person ครุฐานียบุคคล
restlessness อุทธัจจะ, วิชัมภิตา
restoration โอสารณา; ปฏิสังขรณ์
restraint of the senses อินทรียสังวร
restraint สังวร, สังยมะ
result ผล, วิบาก
retrocognition ปุพเพนิวาสานุสติญาณ (เทียบ)
reverence อปจายนะ, คารวะ
Reverend คําเรียกนําหน้าชื่อพระสงฆ์แสดงคารวะ นิยมใช้กับพระสงฆ์ผ่ายมหายานหรือนักบวชในศาสนาอื่น
reverse order ปฏิโลม
review; reviewing ปัจจเวกขณ์
riches โภคะ
right (adj) สัมมา
Right Action สัมมากัมมันตะ
Right Concentration สัมมาสมาธิ
Right Deliverance สัมมาวิมุตติ
Right Effort สัมมาวายามะ
right endeavour สัมมัปปธาน
Right Knowledge สัมมาญาณะ
Right Livelihood สัมมาอาชีวะ
Right Speech สัมมาวาจา
right striving สัมมัปปธาน
Right Thought สัมมาสังกัปปะ
Right Understanding สัมมาทิฏฐิ
righteous (adj) ธรรมิก, เป็นธรรม
righteous man สัปบุรุษ, สัตบุรุษ
righteousness ธรรม
rightness สัมมัตตะ
rigidity, mental ถัมภะ
ripening วิบาก
risk เวร
rites and rituals สีลัพพตะ
rivalry ปลาสะ, สารัมภะ
road to power อิทธิบาท
robe จีวร
root มูล
root-cause เหตุ
round of rebirth; roundabout of births สังสาร วัฏฏ์, วัฏฏสงสาร, สงสาร
rug สันถัต
round วัฏฏะ
rules and rituals สีลัพพตะ, ศีลและพรต
rule of training สิกขาบท
rumination วิจาร
S
sacrifice ยัญ (พราหมณ์); จาคะ, ปริจจาคะ
safe (adj) เขมะ, เกษม
saffron robe กาสาวพัสตร์
sage มุนี
salvation วิมุตติ
sandals อุปาหนา
Sangha, the สงฆ์, พระสงฆ์, คณะสงฆ์
sapid object รสารมณ์
satisfaction ปสาทะ, อัสสาทะ
Saviour พระมหาไถ่, พระผู้ไถ่บาป (คริสต์ = พระเยซู; เคยมีผู้นํามาใช้เลียนศัพท์แทน นาถะ บ้าง แต่บัดนี้ไม่ใช้กันแล้ว)
savour รส
scepticism วิจิกิจฉา
schedule มาติกา
schism สังฆเภท
School นิกาย (แห่งศาสนา)
science วิชชา
scripture คัมภีร์, คันถะ, ปกรณ์
search of truth ธัมมวิจยะ
search; searching เอสนา, ปริเยสนา (การแสวงหา)
seat อาสนะ
seclusion วิเวก
sect นิกาย
section วาระ, วรรค
seeing ทัสสนะ
seer อิสิ, ฤๅษี
self อัตตา, ตน, ตัวตน
self-control ทมะ, สัญญมะ
self-direction, right disposition in อัตตสัมมาปณิธิ
self-illusion สักกายทิฏฐิ
selfishness มัจฉริยะ
self-knowledge อัตตัญุตา
self-mortification; self-torment อตตกัลมถานิโยคุ
self-possession สัมปชัญญะ
sensation เวทนา
sense of shame หิริ
sense of urgency สังเวคะ, ความสังเวช
sense-object อายตนะ(ภายนอก)
sense-base อายตนะ
sense-field อายตนะ
sense-impression ผัสสะ
sense-organ อายตนะ(ภายใน), อินทรีย์
sense-pleasure กาม
sense-sphere อายตนะ
sensual craving กามตัณหา
sensual desire กาม, กามฉันทะ
sensual indulgence กามสุขัลลิกานุโยค
sensual lust กามราคะ
sensual misconduct กาเมสุมิจฉาจาร
Sensual Plane กามภูมิ
sensual pleasure กาม, กามสุข, กามคุณ
Sensual Sphere กามภพ
sensuous craving กามตัณหา
sensuous sphere กามภพ, กามโลก
sentient being สัตว์
separate treatment วิภังค์
sequence อนุสนธิ
serene (adj) สันตะ (ผู้สงบระงับ)
series สันตติ
service เวยยาวัจจะ
setting in motion (setting rolling) the Wheel of the Doctrine ธัมมจักกัปปวัตตนะ
setting-up of mindfulness สติปัฏฐาน
Seven-Times-at-Most Stream-Enterer โสดาบัน ผู้สัตตักขัตตุปรมะ
sexual intercourse เมถุนธรรม
sexual misconduct กาเมสุมิจฉาจาร
shame หิริ, ลัชชา
shameless (adj) อลัชชี
shelter ตาณะ (ที่พํานัก, ที่ต้านทาน, ที่กันภัย)
shoe ปาทุกา
sign นิมิต
Signs of Being, the Three ไตรลักษณ์
simile อุปมา
simplicity อัปปิจฉตา, ความมักน้อย
single-seed เอกพีชี
skilful action กุศลกรรม
skill โกสัลละ, โกศล, ทักขะ, ทักษะ
skilled; skilful (adj) กุศล
slander ปิสุณวาจา, ปิสุณาวาจา, เปสุญวาท
sloth ถีนะ, ลีนตา
smirching มักขะ
sociability สมานัตตตา
softness มุทุตา; มัททวะ
solid element ปฐวีธาตุ
solitude วิเวก
sorrow โสกะ, โศก
soul อัตตา, อาตมัน, ชีวะ
soulless (adj) อนัตตา
soullessness อนัตตตา
sound สัททะ (เสียง)
source นิทาน (ไม่ใช่เรื่องเล่าเพื่อความสนุกสนานในภาษาไทย แต่หมายถึง เหตุ, ที่มา)
space อากาส (ช่องว่าง), อวกาศ
specific conditionality อิทัปปัจจยตา
specification วิภาค
speech วาจา, วจี, ภาสิต, วจีวิญญัติ
spite อุปนาหะ
spontaneously born creature โอปปาติกะ
stain มละ, มลทิน
standing (in the Order) จํานวนพรรษา (ในภิกขุภาวะ หรือในเพศบรรพชิต)
steadiness ฐิติ
stealing อทินนาทาน
Stilled One, the พระมุนี
stillness โมไนย
stinginess มัจฉริยะ
storing up อุปจยะ
straightness อุชุกตา, อาชชวะ
Stream-Enterer; Stream-Entrant; Stream Winner; Stream-Attainer โสดาบัน
Stream-Entry, fruition of โสดาปัตติผล
Stream-Entry, path of โสดาปัตติมรรค
strength พละ
stress ความเครียด, สารัทธภาวะ
striving ปธาน, วิริยะ
stumbling block อันตราย, อันตรายิกธรรม
sublime states พรหมวิหาร
substitution of opposites ตทังคะ
substratum of rebirth อุปธิ
subtle (adj) สุขุม
success อิทธิ, สัมปัตติ
suffering ทุกข์
suitable (adj) สัปปายะ, กัปปิิยะ, อนุรูป
sunshade ฉัตร (ร่ม)
superknowledge อภิญญา
superme dwellings พรหมวิหาร
supermundane; supramundane (adj) โลกุตตระ
supernormal power อิทธิปาฏิหาริย์
support นิสสัย (ที่อาศัย); อุปถัมภ์
suppression วิกขัมภนะ
supreme abidings พรหมวิหาร
suspension อุกเขปนียกรรม
sustained application วิจาร
sympathetic joy มุทิตา