D
danger อันตราย, อาทีนพ
death มรณะ, มัจจุ, จุติ
deathless (adj) อมตะ
debauchery อิตถีธุตตตา (ความเป็นนักเลงหญิง)
decad decad ทสกะ (หมวดสิบ)
decay ชรา, ชรตา
decease จุติ
deceit มายา
decision of the majority เยภุยยสิกา
decline ปราภวะ (ความเสื่อม)
deed กรรม
defeat, offence involving อาบัติปาราชิก
defilement กิเลส
definition ววัตถาน
deliverance วิมุตติ, วิโมกข์
delusion โมหะ
demeritorious action บาปกรรม
demon อสูร, ยักษ์
demonstration นิทเทส
denigration มักขะ
dependence นิสสัย (ในวินัย)
dependent origination ปฏิจจสมุปบาท
deportment อิริยาบถ
derivative matter อุปาทายรูป
derived materiality อุปาทายรูป
description บัญญัติ
designation อธิวจนะ, อธิพจน์
desire ฉันทะ, กาม, ตัณหา, อิจฉา (ความอยาก)
despair อุปายาส (ความผิดหวัง, ความคับแคนใจ)
destination คติ
destruction พยสนะ, หายนะ, วินาส, ปหานะ, ขยะ
destruction of life ปาณาติบาต
detachment วิราคะ
detraction มักขะ
development ภาวนา
devotee, lay อุบาสก, อุบาสิกา
Dhamma; Dharma, the พระธรรม, ธรรม
diligence อัปปมาทะ, อุฏฐานะ (ความหมั่นขยัน)
direct knowledge อภิญญา
disappearance จุติ, อันตรธาน
discernment วิจักขณา
disciple สาวก
discipline วินัย
discontent อรติ, อนภิรติ (ความไม่ยินดี, เบื่อ หน่าย)
discovery พุทธิ, โพธิ
discrimination ปฏิสัมภิทา
discursive thinking วิจาร
discussion สากัจฉา
disease โรค, พยาธิ (ความเจ็บไข้)
disparaging ปลาสะ
dispassion นิพพิทา
dispensation ศาสนธรรม, พระศาสนา
dispute dispute วิวาท
disquisition ธรรมบรรยาย
dissension ความราวราน, ความแตกแยก, (in the Order) สังฆราชี
distraction อุทธัจจะ, วิกเขปะ (ความฟุ้งซ่าน)
diversification ปปัญจะ
divine ทิพย์, พรหม
divine abiding พรหมวิหาร ดูsublime states
divine eye ทิพยจักษุ
divine ear ทิพยโสต
divine life พรหมจรรย์
doctrine ธรรม, พระธรรม, ปาพจน์
domain วิสัย, ภพ
domineering ปลาสะ
donation ทาน, การบริจาค
donor ทายก
door ทวาร
doubt วิจิกิจฉา, กังขา
downfall ปราภวะ (ความเสื่อม), อบาย
drowsiness มิทธะ
drunkenness สุราธุตตตา (ความเปนนักเลงสุรา)
dulness; dullness โมหะ
duties of the King; duties of the ruler ราชธรรม
duty กิจ, วัตร
dwelling วิหาร (ที่อยู่)
dwelling in a favourable place ปฏิรูปเทสวาส
dyad dyad ทุกะ (หมวดสอง)
E
ear โสตะ
earnestness อัปปมาทะ, อาตาปะ (ความเพียร)
earth ปฐวี, ปฐวีธาตุ
ease สุข
effort วิริยะ, วายามะ, ความเพียรพยายาม
ego อัตตา, อาตมัน
elasticity มุทุตา
elder เถระ
element ธาตุ, มหาภูต, องค์
elements of enlightenment โพชฌงค์
embodiment view สักกายทิฏฐิ
embryo กลละ, คัพภะ
emergence วุฏฐานะ (การออก)
emptiness สุญญตา
end อันตะ
endeavour ปธาน, วิริยะ, วายามะ
endurance ขันติ, อธิวาสนะ
energy วิริยะ
enjoyment บริโภค (เสวย; ใช้กับสมบัติความสุข เปนตน); อัสสาทะ
Enlightened One, the วรัญญู, ผู้รู้แจ้ง
enlightenment โพธิ, อภิสัมโพธิ (การตรัสรู้)
enlightenment factor โพชฌงค์
enlightenment state โพธิปักขิยธรรม
ennead นวกะ
enthusiasm ปิติ
envy อิสสา, ความริษยา
eon กัป, กัลป์
equality สมานัตตตา
equanimity อุเบกขา (ตัตรมัชฌัตตตา
equipment บริขาร
eradication สมุคฆาตะ, ปหานะ
escape นิสสรณะ
essential of existence อุปธิ
eternalism; eternity-view สัสสตวาทะ, สัสสตทิฏฐิ
eunuch บัณเฑาะก์ (จําพวกหนึ่ง)
even-mindedness อุเบกขา
evil บาป
Evil One, the มาร
Exalted One, the ภควา (พระผู้มีพระภาค)
exertion ปธาน, วายามะ, ปรักกมะ, ความเพียร, ปัคคหะ, ปัคคาหะ
exhaustion ขยะ, ขัย (ความสิ้นไป, ความหมดไป)
exhortation โอวาท
existence ภพ
experience เวทยิต
exposition นิทเทส, วรรณนา
extension, the element of ปฐวีธาตุ
extinction นิโรธ
Extinction of Impurities กิเลสปรินิพพาน (= สอุปาทิเสสนิพพาน)
Extinction of Suffering ทุกขนิโรธ, นิโรธ
Extinction of the Five-Khandha-Process ขันธ- ปรินิพพาน (= อนุปาทิเสสนิพพาน)
extreme อันตะ (ที่สุด, ความเข้าใจ หรือ ประพฤติ เอียงสุด)
expiation, offence of อาบัติปาจิตตีย์
eye จักขุ
F
factor องค์
faculty อินทรีย์
fading away of craving ตัณหักขยะ
fading of lust วิราคะ
failure วิบัติ
faith ศรัทธา
falseness; falsity มิจฉัตตะ
false speech มุสาวาท
false views มิจฉาทิฏฐิ
fame ยศ, กิตติศัพท์, สิโลกะ
favourable (adj) สัปปายะ
fear ภยะ
fear of blame โอตตัปปะ
feeling เวทนา
femininity อิตถีภาวะ, อิตถินทรีย์
fetter สังโยชน์, สัญโญชน์
final knowledge อัญญา
Fine-Material Sphere รูปภพ, รูปโลก
firmness ธิติ
Five Precepts, the เบญจศีล
fixation อุปาทาน
flavour รส
flood โอฆะ
fluid element อาโปธาตุ
flurry and worry อุทธัจจกุกกุจจะ
follower สาวก, ศาสนิก
fool พาล, คนพาล
foolish man โมฆบุรุษ
forbearance ตีติกขา, ขันติ
forest-dweller อรัญวาสี
forfeiture, offence of expiation involving อาบัตินิสสัคคิยปาจิตตีย์
form รูป
formal act สังฆกรรม
formal meeting of the Order, offence entailing a อาบัติสังฆาทิเสส
formations สังขาร
former action บุพกรณ์
former habitation บุพเพนิวาส
formless อรูป
forward order อนุโลม
foundation of mindfulness สติปัฏฐาน
fragrant (adj) สุคนธ์
Fragrant Cell, the พระคันธกุฎี
fraud สาเฐยยะ, สาไถย
freedom วิมุตติ
friend มิตร
friendliness เมตตา
frivolous talk สัมผัปปลาปะ
fruit; fruition ผล, วิบาก
Fully Enlightened One, the พระสมมาสัมพุทธเจ้า
full moon; full-moon day บุณมี, บูรณมี, วันเพ็ญ
function กิจ, รส
functional consciouness กิริยาจิต
fundamental precepts ปาฏิโมกข์
fundamentals of mindfulness สติปัฏฐาน