๔.๑ อกุศลกรรม

อกุศลกรรม ได้แก่ เจตนาเจตสิกที่อยู่ในอกุศลจิต ๑๒ กรรมจะสำเร็ได้ ๓ ทวาร คือ 

• กายทวาร 
• วจีทวาร 
• มโนทวาร 

เจตนาเจตสิกที่ประกอบใน อกุศลจิต ๑๒ เป็นเจตนาตั้งใจในการทำความชั่ว หนทางแห่งความชั่วได้แก่ อกุศลกรรมบถ ๑๐ คำว่า “ อกุศลกรรมบถ” หมายความว่าเป็นกรรมด้วย เป็นหนทางไปสู่อบายด้วย ฉะนั้น กรรมทั้งหลายมีการฆ่าสัตว์ เป็นต้น เป็นหนทางไปสู่ทุคติ จึงเรียกว่าอกุศลกรรมบถ ในกรรมบถ ๒ ฝ่าย คือกุศลและอกุศล อกุศลเป็นของ หยาบเห็นได้ง่าย และเมื่อเข้าใจฝ่ายอกุศลได้ดีแล้วก็จะเข้าใจฝ่ายกุศลได้ดีตามไปด้วย จึงแสดงฝ่ายอกุศลกรรมบถก่อนกุศลกรรมบถ

อกุศลกรรมบถ ๑๐
กายทุจริต ๓ ได้แก่ 

๑. ปาณาติบาต คือ การ ฆ่าสัตว์
๒. อทินนาทาน คือ การลักทรัพย์
๓. กาเมสุมิจฉาจาร คือ การประพฤติผิดในกาม

วจีทุจริต ๔ ได้แก่
๔. มุสาวาท คือ การพูดเท็จ
๕. ปิสุณวาจา คือ การพูดส่อเสียด
๖. ผรุสวาจา คือ การพูดคำหยาบ
๗. สัมผัปปลาปะ คือ การพูดเพ้อเจ้อ

มโนทุจริต ๓ ได้แก่
๘. อภิชฌา คือ การเพ่งเล็งทรัพย์ของผู้อื่น
๙. พยาบาท คือ การปองร้าย
๑๐. มิจฉาทิฏฐิ คือ ความเห็นผิด